مرد وارسته ای که به توسعه فرهنگی تبریز کهن می اندیشید

✍🏻محمد فرج‌پور باسمنجی
آدینه پرس ؛ در مدت ۴ سال خبرنگار مؤسسه کیهان در تبریز در دهه ۷۰،با مردی واراسته اشنا شدم که به توسعه فرهنگی و اجتماعی شهر کهن تبریز می اندیشید.و عاشق حفظ میراث فرهنگی و طبیعی و بافت های فرهنگی و هنری اذربایجان بود.هر از چند گاهی با اسناد ومدارک و عکسها و دست نوشته هایش به دفتر روز نامه می امد و سوژه ها و مطالب زیادی به ما روزنامه نگاران جوان گوشزد می کرد.رفع معضل ترافیک محدوده مرکزی شهر،حفظ اصالت نقشه قالی های اذربایجان،باز سازی بازار تبریز،توجه به موقو فات ربع رشیدی و خلع ید موقو فات از دست زمین خوران،احیا باغات حاشیه شهر و‌‌‌… از جمله سوژه هایی بود که با مدارک و اسناد و تجارب و اندوخته ها و تحقیقات خود می امیخت و ما را در تهیه و چاپ گزارش های روز نامه نگاری یاری می کرد و این یاداشت ها با استقبال مخاطبان و خوانند گان انبوه کیهان وقت مواجه می شد.در اکثر رویداد های فرهنگی و عمرانی شهر حاضر میشد و تذکرات و راهنمایی لازم را به مسولان داشت.عاشق بهبود اوضاع فرهنگی و اجتماعی شهر و دیار خود بود.این مرد تلاشگر و خود ساختهٔ و فرهیخته زنده یاد شادروان حاج حسن وحیدی اذر بود
حسن وحیدی آذر متولد اول حمل سال ۱۳۰۲ فرزند شیخ کربلایی حسین از تجار و طراحان بافت فرش تبریز است ! وی بعد از تحصیلات ابتدایی وارد تجارت و صنعت می گردد ، از تولید سماور تا کار در بازار طلا و تولید البسه و خیاطی تا تجارت آزاد حرف او را بیان می کنند ! اما همزمان مطالعات خود را در زمینه های تاریخ و فرهنگ و هنر ادامه می دهد ! مدرک تحصیلی سیکل خود را دریافت می دارد ، درحالی که زبان فرانسه ، زبان روشنفکری آن زمان را نیز با کمک دوستانش یاد گرفته است !
او تاریخ دوران مغول را آن چنان یادمی گیرد ، گویی در آن عصر زندگی می کند و خواندن وقف نامه ربع رشیدی ، با خط خاص بدون نقطه ی آن برایش به آسانی ممکن می گردد. آنچنان که او را می توان از کارشناسان و صاحب نظران منحصر بفرد وقفنامه ربع رشیدی دانست که حتی اختلاط موقوفات آن را با سایر موقوفات بسادگی می توانست مستند بیان دارد.
وقف نامه ربع رشیدی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی به مثابه نشانی شهرها و محلات قدیم برای او بود که وی یک یک بدنبال آنها حتی برای پیدا کردن یک “در بنای ربع رشیدی با هزینه شخصی اش به استانبول رفته بود !
تاریخ دوره قاجار برایش ایجاد علاقه می نماید و زمانی دیگر ؛ همواره او را فقط می توان در میان دانشجویانی یافت که برای تحقیق در دفتر او که محل کسبش است ؛ حاضر شده اند ! وی صاحب یک گاراژ بعنوان،پارکینگ عمومی بود که محل مطالعاتش شد و همواره محل رفع مشکلات مردم و حکمیت او گردیده بود !
کودکی که نمی توانست به مدرسه برود چون پدرش با تحصیلش مخالف بود تا خانواده ای که در حال تلاشی بودند ؛ به او مراجعه می کردند ، بطور پنهان برای ” طباخچی ها ” آنها که بر روی چرخ دستی میوه می فروختند ؛ بورس تحصیلی جهت فرزندانشان برقرار کرده بود.
حس وحیدی آذر به زبان مادری خود، ربان ترکی شعر می سرود و در مقام آزادیخواهی و مقابله با استبداد برآمده بود ، از تلاش بی وقفه اش ده ها سال مکاتبه جهت تنفیذ وقفنامه ربع رشیدی در دادگاه مدنی خاص تبریز تا دفاع جانانه از حفظ کتابخانه ملی تبریز و آثار برجامانده ی برادران نخجوانی گویا وظیفه ی محوله او شده بودند.
اکنون پرونده ربع رشیدی در سازمان اسناد و کتابخانه شمال غرب مملو از مکاتبات سی و چندساله اوست .
وی در ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۸۸ در ۸۶ سالگی براثر ایست قلبی در زمانی که چند سال قبل از آن شریک زندگی اش فریده خانم آئینه ساز را از دست داده بود ، در حالی که مشغول مطالعه روزنامه در کنار دختر کوچکش مهری در منزلش بود ، دارفانی را وداع گفت ! روزنامه آذربایجان از مرگ مصلح مردم آذربایجان خبرداد و روزنامه های کیهان و جمهوری اسلامی و رسالت و مهدآزادی از وداع او با دارفانی خبر دادند و این خبر را انتشار دادند.
یاد و خاطره آن مرد خستگی ناپذیر در عرصه کار و تلاش و فرهنگ آذربایجان را گرامی داشته و مغفرت الهی و روسفیدی در روز جزا را طالبیم.