چه کسانی نامزد ۱۴۰۰ می شوند؟
آدینه پرس : سردار حسین دهقان مشاور فرمانده کل قوا در صنایع دفاعی از دیگر شخصیت‌هایی است که کاندیداتوری خود برای انتخابات ۱۴۰۰ اعلام را کرده است. دهقان در ۴ آذر ۱۳۹۹ با اعلام کاندیداتوری برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ اظهار کرد: خودم را یک عنصر کاملا ملی و انقلابی و فردی می‌دانم که آنچه تا به امروز برایم مهم بوده، در اختیار گذاشتن ظرفیت فکری، اجرایی و ذهنی خودم برای پیشبرد اهداف و منافع نظام و انقلاب بوده است.
دهقان ۶۴ ساله از جمله چهره‌های نظامی است که در این دوره سودای ریاست جمهوری در سر دارد. او دکترای مدیریت دارد و از سال ۱۳۵۸ عضو سپاه پاسداران بوده است. جانشینی فرمانده نیروی هوایی سپاه (۱۳۶۵ تا ۱۳۶۹)، فرماندهی نیروی هوایی سپاه (۱۳۶۹ تا ۱۳۷۰) و جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه (۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵) از جمله سوابق اوست. وی در سال ۷۶ به عنوان قائم‌مقام علی شمخانی وزیر وقت دفاع دولت سید محمد خاتمی انتخاب شد و مدتی هم سرپرست این وزارتخانه بود. دهقان در اردیبهشت ۱۳۸۳ به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در دولت دوم سیدمحمد خاتمی انتخاب شد و با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ همچنان تا سال ۱۳۸۸ در این سمت باقی ماند و پس از آن مشاور رئیس دولت شد.
دهقان در سال ۱۳۸۹ نزد همکار سابقش علی شمخانی بازگشت و به معاونت او در مرکز مطالعات استراتژیک نیروهای مسلح رسید و پس از آن در سال ۱۳۸۹ به عنوان دبیر کمیته سیاسی، دفاعی و امنیتی مجمع تشخیص مصلحت نظام با اکبر هاشمی‌رفسنجانی رئیس وقت و محسن رضایی دبیر مجمع همکاری کرد. با آغاز دولت حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ دهقان به عنوان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از مجلس رای اعتماد گرفت و تا پایان دولت یازدهم در این سمت حضور داشت. مشاوره علی لاریجانی رئیس وقت مجلس و محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران، علاوه بر استادی در دانشگاه‌های نظامی از دیگر مناصب دهقان بوده است. وی هم اکنون مشاور رهبر انقلاب اسلامی در صنایع دفاعی است.
دهقان به عنوان یک شخصیت نظامی با دولت‌ها و شخصیت‌های مختلف سیاسی همکاری کرده است. از دولت اصلاح‌طلب سیدمحمد خاتمی تا دولت دست راستی محمود احمدی‌نژاد، از دولت اعتدالگرای حسن روحانی تا مشاوره به محمدباقر قالیباف اصولگرا در کارنامه دهقان دیده می‌شود. موضوعی که می‌تواند برای او هم یک نقطه قوت باشد و هم یک نقطه ضعف. با این حال شاید روی همین موضوع و همکاری‌اش با همه جناح‌های سیاسی کشور حساب کرده و پا به عرصه گذاشته است. هر چند که هنوز هیچ کدام از دو جناح اصلی سیاسی کشور از کاندیداتوری او استقبال نکرده‌اند، ولی شاید تاکید برخی افراد بر روی حضور نظامیان در راس قوه مجریه باعث شده تا دهقان بخت خود را برای رسیدن به ریاست جمهوری بالا ببیند.
علی مطهری روز پنج‌شنبه ۷ اسفند در یک نشست خبری به صورت رسمی اعلام کرد که در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به عنوان نامزد ریاست جمهوری نام‌نویسی خواهد کرد و گفت: من با توجه به شرایط داخلی و خارجی کشور احساس کردم و با توجه به تجربه و توانایی که در خودم احساس می‌کنم لازم دیدم وارد این میدان بشوم و تصمیم گرفتم نامزدی خود را برای انتخابات اعلام کنم. برای انسانی که برای انجام وظیفه به میدان آمده باشد، شکست معنی ندارد. هر اتفاقی بیفتد برای ما خوشایند است. من صرفا احساس کردم در اینجا کسی مثل من باید وارد شود. به خدا توکل می‌کنیم و هر چیزی که پیش آید خوب است.
این نماینده ادوار هشتم تا دهم مجلس که برای انتخابات دوره یازدهم مجلس صلاحیتش از سوی شورای نگهبان رد شد، در پاسخ به پرسشی درباره رایزنی با شورای نگهبان جهت تایید صلاحیتش اظهار کرد: با شورای نگهبان رایزنی نداشتم، اما دلیلی برای رد صلاحیت خودم نمی‌بینم. هیچ تلاشی برای رایزنی نکردم. نمی‌دانم در آن دوران چه شرایطی بود، اما دلیلی برای رد صلاحیتم نمی‌بینم.
مطهری در سال‌های اخیر از چهره‌های جنجالی سیاسی کشور بوده است. فرزند ۶۳ ساله شهید مرتضی مطهری، دکترای فلسفه دارد و برادر همسر علی لاریجانی رئیس مجالس هشتم تا نهم است. او که مدیر موسسه فرهنگی صدرا (ناشر آثار شهید مطهری) است، در انتخابات سال ۱۳۸۶ به عنوان نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس وارد مجلس هشتم شد و از همان ابتدا از منتقدان سرسخت محمود احمدی‌نژاد به حساب می‌آمد. مطهری در استیضاح و برکناری علی کردان وزیر کشور دولت احمدی‌نژاد نقشی کلیدی ایفا کرد. در سال ۱۳۹۰ هم پیگیر سوال از رئیس دولت دهم بود تا جایی که به خاطر پیگیری نشدن این موضوع از نمایندگی مجلس استعفاء داد. هرچند نمایندگان مجلس وقت با این استعفاء موافقت نکردند.
مواضع مطهری در برخی موارد مثل موضوع رفع حصر، نحوه تعامل با مردم و شیوه تبعیت از ولایت فقیه از اصلاح‌طلبان تندرو هم رادیکال‌تر می‌شود و در برخی موارد مثل موضوع حجاب و مسائل فرهنگی گوی سبقت را از اصولگرایان تندرو می‌رباید. به همین دلیل هم در اظهار نظرهایش خود را اصولگرایی خواهان اصلاح یا اصلاح‌طلبی پایبند به اصول می‌نامد. در سال ۱۳۹۰ و در انتخابات مجلس نهم برخی جریانات موضوع تک رای به مطهری در تهران را مطرح کردند و او از همین طریق دوباره ردای نمایندگی را بر تن کرد و به انتقاداتش از دولت احمدی‌نژاد و نحوه برخورد با اتفاقات انتخابات جنجالی ۱۳۸۸ ادامه داد.
مطهری در انتخابات مجلس دهم در سال ۱۳۹۴ در لیست امید اصلاح‌طلبان جا داده شد و به نایب‌رئیسی دوم این مجلس هم رسید. هرچند که در سال آخر این مجلس نایب‌رئیسی را به عبدالرضا مصری واگذار کرد. حمله عده‌ای تندرو در شیراز به او، درگیری لفظی‌اش در صحن علنی مجلس با مهدی کوچک‌زاده، نظراتش درباره نوع پوشش زنان و… از جمله حاشیه‌هایی است که به وی مرتبط بوده است. مطهری هم مثل بسیاری دیگر از نمایندگان، برای انتخابات مجلس یازدهم صلاحیتش از سوی شورای نگهبان احراز نشد. حالا مطهری اسب خود را برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم زین کرده، اما شاید اولین مانع او در راه رسیدن به این هدف، شورای نگهبانی باشد که صلاحیتش را حتی برای نمایندگی مجلس احراز نکرد.
محمود احمدی‌نژاد یکی از اشخاصی است که با جنجال‌های همیشگی‌اش، خود را کاندیدای محبوب این انتخابات می‌داند و به همین دلیل از طرفی رسانه‌های مرتبط با او به صورت متداوم در حال انتشار اخباری مبنی بر دعوت مردم نقاط مختلف از وی برای حضور در انتخابات هستند و از سوی دیگر خودش با اظهارات و مصاحبه‌هایش تلاش می‌کند در کانون توجهات قرار گیرد. جدال لفظی او با حدادعادل که احتمال داده بود صلاحیت احمدی‌نژاد باز هم تایید نشود و ضدحمله سریع احمدی‌نژاد و پیش کشیدن ماجرای دست‌بوسی فرح پهلوی نشان داد که او همچنان قابلیت جنجال‌سازی را دارد.
سعید جلیلی که نتوانست در انتخابات ۱۳۹۲ به پاستور راه یابد یکی از گزینه‌هایی است که از سوی برخی جریانات در جناح راست به عنوان کاندیدای اصلح مطرح شده است. جلیلی در این چند سال با دولت در سایه معروف خود و انجام سفر به نقاط مختلف کشور تلاش کرد بیشتر به معرفی خود بپردازد اما همچنان بخشی از اصولگرایان برای اجماع بر کاندیداتوری او توافق ندارند.
رستم قاسمی وزیر نفت دولت دو سال پایانی دولت دوم احمدی‌نژاد که سابقه نظامی بودن و فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء را هم در کارنامه دارد از جمله کاندیداهای احتمالی اصولگرایان به حساب می‌آید. قاسمی در ۱۴ بهمن ۱۳۹۹ در پاسخ به این سؤال که نام شما به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مطرح می‌شود، آیا به کاندیداتوری در ۱۴۰۰ فکر می‌کنید یا خیر، گفت: هر کسی ممکن است به خیلی چیزها فکر کند، فکر کردن مشکلی ندارد.
عزت‌الله ضرغامی رئیس اسبق سازمان صداوسیما از دیگر شخصیت‌هایی است که با رفتارهای اخیر خود گمانه‌زنی‌هایی را درباره کاندیداتوری‌اش مطرح کرده است. او که در سال ۱۳۹۶ هم اعلام حضور کرد، اما مجبور به کنار رفتن شد، این بار تلاش دارد با نشان دادن شخصیتی متفاوت و فارغ از جناح‌های سیاسی، خود را کاندیدایی خاکستری نشان دهد. ضرغامی که در سال‌های اخیر تلاش کرده با شخصیت‌های مختلف جناح‌های متفاوت سیاسی کشور جلسات بحث و گفت‌وگو داشته باشد در ۳۰ دی ۱۳۹۹ در توییتر نوشت: «جریانهای خودبرتربین سیاسی، اکثریت مردم را قشر خاکستری می‌دانند و خودشان را قشر سفید و قبه نور! آنان غافل از “سیاهی” های خودشان، به دنبال “سپید” کردن دیگرانند. خود را خاکستری بدانیم و به آن افتخار کنیم.»
خیلی‌ها این توییت ضرغامی را استارت او برای ورود به کارزار انتخابات دانستند و از طرفی اظهارات متفاوت وی در قیاس با نوع رفتارش در زمانی که رئیس سازمان صداوسیما بود، از سوی برخی کارشناسان به چرخش برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ تعبیر شده است. ب
حمیدرضاحاجی بابایی وزیر آموزش‌وپرورش دولت دوم احمدی‌نژاد و نماینده شش دوره مجلس شورای اسلامی که اکنون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس هم اخیرا در گفت‌وگو با یک رسانه محلی همدان از کاندیداتوری خود در انتخابات ۱۴۰۰ خبر داده است، اما واکنش چندانی از سوی اصولگرایان دریافت نکرده است. او در انتخابات ۱۳۹۶ هم کاندیدا شد ولی نتوانست در جمع کاندیداهای نهایی حاضر شود.
سردار سعید محمد فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء دیگر شخصیتی است که در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی تبلیغات زیادی برای حضورش در انتخابات می‌شود. او هنوز به صورت رسمی اعلام نامزدی نکرده اما به نظر می‌رسد کمپین بزرگی برایش تدارک دیده شده است.
از محسن رضایی هم نباید غافل شد. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام که از سال ۱۳۸۴ سودای ریاست جمهوری در سر دارد و هر بار به دلیلی نمی‌تواند مسافر پاستور شود گویا این بار تلاش دارد خود از اصولگرایان فاصله گرفته و به عنوان کاندیدایی مستقل آماده انتخابات ۱۴۰۰ شود.
برخی از اصلاح‌طلبان از ائتلاف با کاندیدایی اعتدالگرا مثل علی لاریجانی سخن گفته‌اند.
در این میان امید اصلی اعتدالیون و البته اصلاح‌طلبان به محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دولت روحانی است. آنها معتقدند اگر در این هفته‌های باقی مانده تا انتخابات دولت بتواند تحریم‌های آمریکا علیه ایران را لغو کند و از برجام نتایج دلخواهی بگیرد، ظریف می‌تواند این ظرفیت را داشته باشد که به عنوان معمار برجام، رای بالایی به دست بیاورد. هرچند که خود ظریف تاکنون در اظهاراتش قاطعانه کاندیدا شدن خود را رد کرده، اما در سیاست به خصوص در نزدیکی انتخابات هر لحظه ممکن است اتفاق جدیدی بیفتد.
سید حسن خمینی تولیت حرم امام خمینی (ره) هم از دیگر چهره‌های محبوب اصلاح‌طلبان در این انتخابات به حساب می‌آید که خیلی‌ها روی سرمایه اجتماعی او حساب کرده‌اند. هرچند نداشتن سابقه اجرایی می‌تواند به نقطه ضعف بزرگی برای او بدل شود.
از سوی دیگر اسحاق جهانگیری و محمدرضا عارف به عنوان دو گزینه که ممکن است از فیلتر شورای نگهبان بگذرند برای اصلاحطللبان مطرح هستند. هرچند کارنامه ناامیدکننده سه سال اخیر دولت روحانی و وضعیت اقتصادی کشور، ممکن است جهانگیری را به عنوان عضوی از دولت دوازدهم دچار ریزش رای شدید کند. شاید وضعیت جهانگیری یا ظریف با برجام و چیدن هرچه سریع‌تر میوه‌های آن گره خورده باشد.
محمد عارف هم که به عنوان نفر اول تهران وارد انتخابات مجلس دهم شده بود با عملکرد و به خصوص سکوت‌های معروفش در چهار سال نمایندگی، با انتقادات زیادی حتی در میان اصلاح‌طلبان مواجه است، اما به هر حال به عنوان کسی که با کنار کشیدنش به نفع روحانی در سال ۱۳۹۲، کمک زیادی در انتخاب رئیس‌جمهور کرد توقع دارد مورد حمایت اصلاح‌طلبان قرار گیرد.
محسن هاشمی‌رفسنجانی رئیس فعلی شورای شهر تهران دیگر گزینه‌ای است که حزب کارگزاران و بسیاری از تکنوکرات‌های جناح چپ و اعتدالی، او را کاندیدای خود می‌دانند، اما هاشمی هم در آخرین اظهار نظرهای خود فعلا نامزدی‌اش را تایید نکرده است.
در این میان حزب مردمسالاری که تاکید شدیدی روی لزوم حضور اصلاح‌طلب خالص در انتخابات دارد قرار است دبیر کل خود یعنی مصطفی کواکبیان را به عنوان نامزد معرفی کند. او که سابقه نمایندگی مجلس را دارد پیش از این دو بار در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت شده است.
مسعود پزشکیان وزیر بهداشت دولت دوم سیدمحمد خاتمی و نماینده ادوار مجلس که در مجلس دهم نایب‌رئیس بود از گزینه‌هایی است که به گفته برخی کارشناسان می‌تواند پدیده انتخاباتی اصلاح‌طلبان باشد. او اخیرا هم در یک برنامه تلویزیونی احتمال کاندیدا شدن خود را رد نکرد و با ادبیات خاص خود نشان داد در صورت تایید صلاحیت ممکن است بتواند در جذب آرای بخشی از مردم موفق باشد.
سید صادق خرازی دبیر کل حزب ندای ایرانیان از دیپلمات‌های باسابقه جناح چپ که در دولت خاتمی سفیر بوده و با جناح راست هم مناسبات دوستانه‌ای دارد، دیگر سیاستمداری است که مدتی است به برخی شهرهای کشور سفر کرده و برای نامزد شدن در انتخابات ۱۴۰۰ خیز برداشته است.
حزب اعتماد ملی که دبیر کلی فعلی آن در حصر است و گفته شده باید دبیر کلی جدیدی انتخاب کند، به گفته اسماعیل گرامی‌مقدم سخنگوی این حزب بنا دارد محمدعلی افشانی از سیاستمداران باسابقه اصلاح‌طلب و شهردار پیشین تهران را به عنوان کاندیدا معرفی کند.
همچنین عباس آخوندی وزیر مسکن دولت‌های روحانی و هاشمی‌رفسنجانی که خود را از دولت دوم روحانی کنار کشید از دیگر گزینه‌هایی است که ممکن است در روز نام‌نویسی انتخابات سر از ساختمان وزارت کشور دربیاورد. رضا اردکانیان وزیر نیرو، محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات، محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و سورنا ستاری معاون علمی و فن‌آوری رئیس‌جمهور از دیگر اعضای فعلی دولت هستند که نامشان در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی مطرح شده، اما مثل سایرین هنوز حضورشان را تایید یا تکذیب نکرده‌اند.
به هر حال در هفته‌های آینده و با نزدیک شدن به انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰، تعداد کسانی که به طور قطع نامزدی خود را برای ریاست جمهوری سیزدهم اعلام خواهند کرد مشخص شده و آرایش دقیق‌تری در بین جریانات سیاسی کشور شکل خواهد گرفت. منبع/ ایسنا